Po Drodze
- psychoterapia i warsztaty
Katarzyna J. Lewińska
Jak komunikować się z dzieckiem? cz.1Zielone dla treści, czerwone dla fromy
Zielone dla treści, czerwone dla formy – jak reagować na zachowanie dziecka?
Rodzicielstwo to nieustanne balansowanie pomiędzy empatią a stawianiem granic. Kiedy nasze dziecko przeżywa trudne emocje i nie potrafi ich wyrazić w sposób zrozumiały, przed rodzicem stoi wyzwanie, aby odnaleźć drogę, by zrozumieć, co kryje się za zachowaniem. Koncepcja „zielone dla treści, czerwone dla formy” w tym kontekście jest kluczowa. Oznacza to, że powinniśmy akceptować uczucia dziecka (zielone światło dla treści), jednocześnie nie pozwalając na destrukcyjne działania (czerwone światło dla formy).
Zielone światło dla treści – uznanie uczuć dziecka
Dzieci często reagują impulsywnie, zwłaszcza w sytuacjach, kiedy nie potrafią zrozumieć lub nazwać swoich emocji. Reakcje takie jak płacz, krzyk czy złość mogą wynikać z frustracji, lęku, zmęczenia lub innych trudnych uczuć. W takich chwilach ważne jest, abyśmy jako rodzice rozpoznali te emocje i dali dziecku przestrzeń na ich wyrażenie.
Jedną ze strategii, która pomaga w tym procesie, jest parafraza. Na przykład, gdy dziecko krzyczy: „nienawidzę cię!” w chwili silnej złości. Zamiast zareagować równie emocjonalnie, możemy spróbować parafrazować to, co widzimy i słyszymy, np.: „Widzę, że jesteś naprawdę wściekły, bo coś poszło nie tak.”
"Ojej, naprawdę się złościsz! Widzę, jak zaciskasz pięści".
"Te emocje są ogromne!"
W ten sposób dajemy dziecku do zrozumienia, że widzimy jego emocje i nie oceniamy ich. Taka reakcja tworzy przestrzeń do dalszej rozmowy i rozładowania napięcia.
Kolejną kluczową strategią jest uznanie uczuć. Dzieci, podobnie jak dorośli, potrzebują wiedzieć, że ich emocje są prawdziwe i mają do nich prawo. Reakcja rodzica może brzmieć np.: „Masz prawo czuć się zły, to w porządku, że tak się czujesz.” "Wszytskie uczucia są dobre, bo mówią nam, czego potrzebujemy". Taki komunikat daje dziecku poczucie, że jego emocje są ważne, a rodzic nie ignoruje tego, co przeżywa.
Czerwone światło dla formy – stawianie granic w zachowaniu
Podczas gdy akceptujemy uczucia dziecka, jednocześnie jasno i stanowczo stawiajmy granice dotyczące destrukcyjnych form wyrażania tych emocji. Zachowania takie jak bicie, plucie, wyzywanie czy rzucanie przedmiotami są niedopuszczalne – nie tylko ze względu na innych, ale również dla samego dziecka. Nieumiejętność kontrolowania takich zachowań może prowadzić do wyrzutów sumienia lub poczucia winy, co jeszcze bardziej pogorszy jego samopoczucie.
W takich sytuacjach rodzic może jasno zakomunikować, że ta forma wyrażania emocji nie jest akceptowalna. Na przykład: „Rozumiem, że jesteś zdenerwowany, ale nie pozwolę ci bić swojego brata.” Ten komunikat oddziela uczucia dziecka od jego działania – dając zielone światło dla treści (emocji) i czerwone światło dla formy (zachowania).
Czasem konieczne może być użycie siły fizycznej w sposób kontrolowany– np. delikatne, ale stanowcze przytrzymanie dziecka lub mocne przytulenie go, aby nie mogło zrobić krzywdy sobie, innym lub otoczeniu. Ważne, by dziecko czuło, że to działanie wynika z troski, a nie z agresji. Można powiedzieć: „Muszę cię teraz przytrzymać, bo widzę, że nie radzisz sobie z tą złością, i nie chcę, żebyś zrobił komuś krzywdę.”
Wzmacnianie dziecka i dawanie przykładu
Jako rodzice musimy pamiętać, że to my jesteśmy dorosłymi, którzy mają więcej zasobów i narzędzi do radzenia sobie z trudnymi emocjami. To nasza rola, by kontenerować uczucia dziecka – przyjmować je, przetwarzać i pomagać dziecku je zrozumieć. Ważne jest również, abyśmy pokazywali dziecku jego siłę i pomagali mu budować wiarę we własne możliwości. Przykładowo: „Wiem, że ta sytuacja była trudna, ale widzę, że próbujesz się uspokoić. To jest naprawdę duża siła z twojej strony.” "Zawsze będę przy tobie, trzymam za ciebie kciuki, widzę, jak radzisz sobie coraz lepiej."
Zielone dla treści i czerwone dla formy to strategia, która uczy dzieci, że ich emocje są ważne i mają prawo je przeżywać, jednocześnie pokazując im, jak wyrażać je w sposób bezpieczny i odpowiedzialny. Rodzice spełniają rolę przewodników, którzy z jednej strony dają wsparcie i akceptację, a z drugiej jasno wyznaczają granice, pomagając dziecku rozwijać umiejętność kontrolowania własnych zachowań.
Ostatnie wpisy
Strona www stworzona w kreatorze WebWave.
Po Drodze - psychoterapia i warsztaty
Katarzyna J. Lewińska